Een avond over armoede?

Wel of geen aandacht geven?

Op zondag 17 oktober was het wereldwijd Micha-Zondag ofwel 'Wereld armoede dag'. Armoede en onrecht staan op de Micha Zondag centraal in duizenden kerken wereldwijd. Zouden we ook in Barneveld misschien eens zo'n avond moeten gaan organiseren of werkt zoiets juist stigmatiserend? Die vraag heb ik me inmiddels geregeld gesteld. Immers, er moet wel een heel goede reden zijn om een hele groep mensen in ons mooie Barneveld als 'levend in armoede' te benoemen. Anderzijds: die goede reden is er wel, want - zoals ik in een eerdere blog schreef - armoede is onrecht, terwijl de overgrote meerderheid van ons geen armoede kent en er daardoor ook niet echt bij stil staat. Ik heb dus inmiddels besloten, dat zo'n avond er wel moet gaan komen. Want 1 op de 13 kinderen in ons land leeft in armoede. Dus zeg ik met SIRE: Laten we het dáár eens over hebben! 

Armoede in het nieuws!

In een week tijd werd er plotseling weer veel over armoede gesproken. Eerst door de onverwacht snel gestegen gasprijs, daarna over of dat gecompenseerd zou kunnen worden door de overheid en op vrijdag 15 oktober in twee totaal verschillende uitzendingen van Omroep MAX. En als gezegd was het op zondag 17 oktober 'Dag van de Armoede'.

In Barneveld vroeg Jan Willem van den Born namens Lokaal Belang aan het college om op zoek te gaan naar manieren om juist deze huizen alsnog versneld te verduurzamen. ,,Zodat het verbruik van energie afneemt en de rekening substantieel daalt. In onze ogen is dit de meest effectieve manier van armoedebestrijding voor de nabije toekomst.’’ En in beide uitzendingen van Omroep MAX (Tijd voor MAX en Meldpunt) ging het vooral over kinderen die opgroeien in armoede en de daarmee gepaard gaande ellende.

In Barneveld?

Ja, ook in Barneveld wonen mensen die door gebrek aan financiële middelen direct bedreigd worden in hun bestaansrecht. Altijd gaat dit gepaard met enorm veel stress. Zoveel, dat - zo werd in het fantastische boek 'Schaarste' in 2013 al aangetoond - die stress leidt tot een tunnel in de hoofden van betrokkenen. Men kan eigenlijk nergens anders meer aan denken. Veelal zijn laaggeletterdheid en schulden direct verbonden met de problematiek van armoede. Bijna nooit zijn de schulden ook daadwerkelijk de schuld van de mensen zelf. Toch is dat anno 2021 wel een in Nederland hardnekkig levend maar volkomen onterecht vooroordeel. 

Het percentage armen dat in Nederland door de overheid wordt bereikt om te helpen ligt op ongeveer 20%. In Barneveld was dat volgens de betreffende wethouder begin 2020 zelfs slechts 12%. Er zijn dus nogal wat in ons rijke Barneveld levende mensen, waarmee de overheid helemaal geen contact heeft. 

Waar praten we over?

Omdat het praten over iets als armoede of schulden of laaggeletterdheid of trauma's eigenlijk ondoenlijk is, als je zelf nooit midden in de daarbij horende problematiek hebt gezeten, zal ik proberen om het wat te concretiseren. Stelt u zich eens voor, dat u het morgen zou moeten doen met

• € 100 (of minder) per week om te besteden aan huishoudgeld? 

• nooit met vakantie kunnen?

• de thermostaat op 17ºC en pas vanaf december de kachel aan?

• nooit een kinderfeestje voor je kinderen kunnen organiseren?

• je kinderen niet met vriendjes mee kunnen laten gaan naar het zwembad?

• een jaar lang je eigen post niet open mogen maken van je bewindvoerder?

• je kinderen op de grond moeten laten slapen in plaats van in een bed, omdat je dat niet kunt betalen?

• geen kledingkast of vloerbedekking kunnen kopen?

• je kinderen nooit nieuwe kleren kunnen aantrekken?

• voor andere leuke dingen altijd je hand moeten ophouden bij de gemeente, de school of andere instanties?

• zelf soms dagen achter elkaar niet kunnen eten en je kinderen zonder ontbijt en/of lunch naar school moet laten gaan?

• niet kunnen beschikken over een auto, een goede computer, mobiele telefoon, snel internet, etc. Allemaal zaken die niet armen toch allemaal heel vanzelfsprekend vinden en ook gewoon nodig om mee te kunnen doen in de maatschappij?

• van je kind moeten horen, dat het wordt gepest vanwege één van de gevolgen die armoede met zich mee brengt?

U zou toch ook met ongelooflijke stress in het lijf rondlopen en zich zich verschrikkelijk schamen? 

De keiharde werkelijkheid!

Helaas is het hierboven beschrevene keiharde werkelijkheid. Sociaal werkers hebben de verhalen onderschreven van moedige ouders die over hun ellende en voorbij hun schaamte durven spreken. En met de nu snel gestegen gasprijzen wordt het voor bestaande armen nog zwaarder en zal hun aantal verder toenemen. Het feit dat 95% van de 3 miljard die de regering uittrekt om de gestegen gasprijzen te compenseren, komt niet terecht bij de mensen, die dat het hardst nodig hebben!

En het zijn niet alleen ouders die zo moeten leven; hun kinderen groeien er ook in op. In de armoede en in de stress en met alle hierboven genoemde ellende. Inclusief gepest worden, niet zelden ook huiselijk geweld en door de stress tenslotte veel slechtere concentratie om tot leren te komen. Deze kinderen wordt een onbezorgde jeugd ontnomen. Dat zou u toch uw kind ook niet gunnen?

De keiharde werkelijkheid is, dat het rijke Nederland op de lijst van 27 landen die zich bezighouden met armoedebestrijding slechts op plek 25 is terug te vinden. Als één op de dertien kinderen anno 2021 zo opgroeit, dan moeten we niet vreemd opkijken, wanneer in de toekomst een substantieel aantal van hen zelf ook in armoede terecht komt. 

Wij allen krijgen de rekening gepresenteerd!

U haalt misschien nog uw schouders op. Maar staat u er wel eens bij stil, dat deze problematiek niet alleen een moreel probleem is, maar ook een economische molensteen? Volwassenen en kinderen die opgroeien in armoede en met schulden zijn veel meer ziek en sterven ook veel eerder. Daarmee kosten zij de samenleving heel veel meer. En dan gaat het niet alleen om lichamelijke ziekte. Maar u kunt ook denken aan psychische problematiek die met stress en uitzichtloosheid te maken heeft. Zoals huiselijk geweld, geweld op straat, geweld tegen politie en andere hulpverleners. Ziekteverzuim op het werk. Onbetaalde rekeningen. Inbraken en diefstal in winkels. Onbetaalbare (jeugd)zorg. En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Is dat de wereld die wij willen of willen we een andere toekomst?

Tsjaa. Het is echt aan u en mij, het is aan ons! De problematiek is complex. Dat is zeker waar. Maar als we nog eens teruggaan naar wat we wilden voor Nederland, dan was dat toch in de eerste plaats: bestaanszekerheid voor iedereen? 

Natuurlijk kunnen maatschappelijke partijen (vrijwilligers en professionals) die zich in Barneveld bezighouden met de armoede- en schuldenproblematiek verschil maken door optimaal samen te werken. En ja, ook in de wijken met veel diversiteit is het van doorslaggevend belang, dat er sociale netwerken worden gebouwd, zodat de taboesfeer wordt doorbroken en we samen sneller kunnen verwijzen naar die eerder genoemde vrijwillige en professionele partijen. Maar het is uiteindelijk aan de politieke partijen om eens echt werk van te maken van het oplossen van armoede- en schuldenproblematiek. En dat gaan ze ongetwijfeld doen, als wij er met elkaar eens echt over gaan praten. Als wij erover gaan beginnen te praten en niet meer ophouden, totdat het probleem is opgelost. En dat is echt geen onhaalbare kaart. Hier geldt voor zeker: waar een wil is, is een weg! 

Wat als we daar nu eens in Barneveld mee zouden beginnen?

Ik heb dus besloten, dat zo'n avond er zou moeten komen. Maar ik zou die avond graag samen met anderen willen organiseren. Daarom hierbij een oproep: Wie doet er mee?

Wat u intussen al kunt doen

Omdat deze avond rond armoede voorlopig nog niet is georganiseerd, kunt overigens alvast iets doen. U zou de petitie van SIRE kunnen tekenen. U zou kunnen aankloppen bij één van de vrijwilligersorganisaties. Of als u zelf in de positie van armoede- en schuldenproblematiek zit, aan kunnen kloppen bij één van de organisaties die we hebben geplaatst op de Sociale Kaart op de website van het Wijkplatform Oldenbarneveld. En ... u zou kunnen mailen naar wmassier@barneveld.com om aan te geven, dat u graag mee wilt gaan doen.