In Barneveld organiseren we sinds eind november avonden in de serie 'In gesprek over armoede'. We nodigen daarbij elke maand iemand uit, die binnen onze mooie gemeente actief is op het gebied van 'armoede bestrijding'. (zie www.armoede-barneveld.nl) Doel van de gesprekken is in eerste instantie om 'armoede' uit de taboesfeer te halen. Immers, het kan iedereen overkomen, mensen die er middenin zitten, schamen zich ervoor en daar waar het bewust in stad gehouden wordt, vinden wij het gewoon een vorm van onrecht. Wie op deze site zoekt op 'onrecht' komt ook een aantal keren de combinatie 'armoede' en 'onrecht' tegen. Met name rond de in 2015 in werking getreden participatiewet is dat het geval.
In een artikel op 1 maart 2022 rond de inzet van minister Schouten meldt Dagblad Trouw o.a.: "Gemeenten zitten met de Participatiewet in hun maag, ziet hij. De in totaal zes wethouders die Trouw sprak noemen de wet een ‘gedrocht’, een ‘onding’, een ‘wet die uitgaat van een verkeerd mensbeeld’, van ‘fraudeurs en niet-willers’ en een ‘bijstandsmachine die niets te maken heeft met participatie’. Allemaal zeggen ze dat de wet volledig op de schop moet." En ook in het gesprek met onze eigen wethouder Van de Burgwal op 25 januari werd dit beeld bevestigd.
Doel was in 2015 om bijstandsgerechtigden aan het werk te krijgen. De veronderstelling waren, dat de meeste mensen in de bijstand wel aan een baan geholpen konden worden en dat dit al heel snel een flinke kostenbesparing zou betekenen voor de rijksoverheid. Daartoe werd vooral uitgegaan van wantrouwen en dwang. En niet een klein beetje. Een inlichtingenplicht waarbij elke gift gemeld moest worden en waar dat niet gebeurde, daar was de gemeente wettelijk verplicht om te korten en terug te vorderen. Terwijl de bijstandsuitkering al te laag was om normaal aan de samenleving deel te nemen en deze mensen al onder grote stress leefden, werden bijstandsgerechtigden onder nog grotere stress geplaatst. Want behalve die dwaze inlichtingenplicht bij de burger in kwestie en terugvorderings- en kortingsplicht bij de gemeente, werden ook andere verplichtingen ingevoerd. Zoals een verhuisplicht als op meer dan drie uur reizen een baan werd aangeboden, een kledingplicht voor bij het solliciteren en een tegenprestatieplicht zolang geen betaalde baan kon worden gevonden. Maar terwijl de bijstandsgerechtigde een hele serie verplichtingen kreeg opgelegd, hadden gemeenten door bezuinigingen vanuit de rijksoverheid niet de middelen om de mensen ook daadwerkelijk aan werk te helpen.
In de praktijk blijkt na zeven jaar, dat slechts 10% van langdurig werklozen in staat blijken om weer snel zonder verdere begeleiding goed te kunnen functioneren in een betaalde baan. Ze zijn er mentaal gewoon niet klaar voor. Voor ongeveer 50% van alle langdurig werklozen geldt zelfs, dat zij zeer waarschijnlijk nooit meer in staat zullen zijn om goed te functioneren als in de huidige maatschappij wordt verwacht.
De nieuwe minister met armoede in haar portefeuille, Carola Schouten, lijkt het signaal vanuit de gemeenten te hebben gehoord. Zij heeft aangegeven de materie met een 'open mind' te willen gaan benaderen. Of de door velen als 'een gedrocht' beschouwde wet ook daadwerkelijk op de schop durft te gaan nemen, is vooralsnog niet duidelijk.