Op de dag dat Wim Kok werd begraven, wil ik een lans breken voor het Poldermodel als beste basis onder de democratie.

Trots op ….!

Amerikanen zijn trots op hun winnaarsmentaliteit. Engelsen op hun gevoel van eigenwaarde. Spanjaarden op hun dagelijkse routine. En wij Nederlanders?

Wij zijn eigenlijk een heel apart ‘volkje’. Door de eeuwen heen een vrijplaats voor vluchtelingen en aangewezen op samenwerken als handelsnatie en samen vechtend tegen het water.

Nederlanders zijn de besten in polderen

Het is dus helemaal niet zo gek, dat wij Nederlanders de besten zijn in het zoeken naar mogelijkheden om samen te werken. Steeds vaker hoor je de laatste tijd zeggen: we zijn er in doorgeslagen. Maar hoe je het ook wendt of keert: het is onze nationale kwaliteit. Net zolang samen praten tot je er samen uitkomt. Samen! En dat samen zoeken naar een oplossing waar de meerderheid ook zijn handtekening en haar schouders onder zet, dat heet polderen, ofwel het poldermodel.

Wikipedia meldt: “Al in de middeleeuwen moesten boeren, edelen, stedelingen en overige burgers samenwerken om dijken te bouwen en zo droge voeten te houden. Dit was alleen mogelijk door, ongeacht afkomst of stand, samen te werken. Als het ware met terugwerkende kracht wordt ook daarvoor thans de aanduiding poldermodel gehanteerd, alsook het werkwoord polderen voor compromissen sluiten en samenwerken.”

Polderen als Nederlands nationale kwaliteit!

Dat polderen, samen net zolang praten tot je samen een oplossing vindt voor een probleem, kost wel veel tijd. Het samenstellen van een regering bijvoorbeeld kost in het kleine Nederland veel meer tijd dan in het veel grotere Amerika bijvoorbeeld. Maar als je dan samen tot een besluit komt, dan is het ook wel een besluit, waar draagvlak voor is. Waar een meerderheid zich mee verbonden en aan gebonden weet. Zou je denken!!!

Er zijn tijden geweest, dat de Nederlanders heel trots waren op polderen als nationale kwaliteit. En dat positieve oordeel geldt ook voor buitenlandse regeringsleiders. De Amerikaanse president Clinton en de Engelse premier Blair bijvoorbeeld noemden het Nederlandse poldermodel ongeveer 20 jaar geleden een groot succes. En dat was het ook!

Het Poldermodel onder druk …

Kwam het poldermodel vooral onder druk te staan door het misgunnen van het bijzondere succes van de poldercoalitie van PvdA en VVD door het CDA, de partij die daarvoor steeds geregeerd had?  Of kwam het vooral doordat de PvdA zich in de achterliggende jaren vervreemd had van de eigen achterban doordat men én de noodzakelijke, maar harde ingrepen in de WAO niet goed wist uit te leggen én doof bleek voor het aanzwellende ongenoegen juist in de eigen achterban over de groeiende problematiek van de immigratie? In elk geval zal zeker ook de zeer arrogant en verongelijkt overkomende Ad Melkert als leider van de PvdA en opvolger van Wim Kok niet hebben meegeholpen. Hij leek in elk geval geen enkele feeling te hebben met wat er leefde binnen de Nederlandse samenleving in het algemeen en de eigen achterban in het bijzonder. Onderuitgezakt zittend en saai betogend oogde hij voor de TV eerder VVD dan PvdA. Dat de kiezer massaal afhaakte bij de PvdA, werd extra versterkt door de politieke moord op een politicus (Pim Fortuyn), die nooit zo populair was, als nadat hij werd vermoord. Dat de veroordeelde dader een linkse activist was, heeft de als links neergezette, maar veel meer in het centrum opererende PvdA ook ongetwijfeld geen goed gedaan bij de verkiezingen die enkele dagen later plaatshadden.

De dood van het poldermodel?

In 2012 werden de VVD en PvdA opnieuw tot elkaar veroordeeld na zinderend spannende verkiezingen. De leiders Rutte en Samson konden het goed met elkaar vinden en dat ze er samen uitkwamen, was geen verrassing. Toch was er vanaf het begin vooral in de PvdA veel ongenoegen met het bereikte coalitieakkoord. En dat de hele wereld zich al vanaf 2008 in een enorme economische crisis bevond, hielp ook niet. Er moest nogal bezuinigd worden. Vooral de oorspronkelijke achterban van de PvdA kon zich absoluut niet vinden in het feit, dat de crisis veroorzaakt was door mismanagement bij de banken, terwijl men juist in de kringen van de financiële wereld nauwelijks bezig leek met enige zelfreflectie. De PvdA voerde een programma uit, dat door de VVD wel, maar door de PvdA niet goed bleek uit te leggen. Al snel kwam de PvdA electoraal in een enorme duikvlucht terecht, waardoor het niet helemaal onlogisch s te denken, dat het poldermodel nauwelijks nog bestaansrecht heeft. Op de dag dat Wim Kok als de genoemde uitvinder van het poldermodel is begraven een trieste constatering. Ik wil er ook graag een aantekening bij maken.

Polderen en democratie

Polderen wordt tegen het eind van 2018 nog steeds minder als een kwaliteit gezien. Het wordt sinds enkele jaren zelfs als scheldwoord gebruikt. Ik vind dat ontzettend jammer, omdat het typisch Nederlandse model van samenwerken in feite een ver doorgevoerde vorm is van democratie. Democratie is veel meer dan alleen een bestuursvorm. De echte kern van democratie is de wil om te luisteren naar elkaar, samen te werken, samen te leven en voor elkaar zorg te dragen? Betrokken zijn op elkaar!

Betrokken zijn op elkaar?

Betrokken zijn op elkaar is niet zo vanzelfsprekend meer in onze snel en sterk individualistischer wordende samenleving. Democratie vraagt juist om zoveel mogelijk participatie van iedereen. Daarom is het interessant, dat de nieuwe minister van onderwijs hiervan een speerpunt lijkt te willen gaan maken voor het Basisonderwijs. Onderzoek naar dergelijke scholen heeft positieve effecten laten zien op competenties en gedrag van leerlingen, vooral op het gebied van morele ontwikkeling, maar ook op tolerantie, verantwoordelijkheidszin en participatie in besluitvorming. Onderzoek laat ook zien dat een ‘democratisch’ klimaat kinderen het gevoel geeft dat ze gewaardeerd worden, wat bijdraagt aan een gevoel van betrokkenheid bij hun omgeving.

Een heel fijne dag gewenst met vele poldermomenten!